Spory pomiędzy myśliwymi a kołami łowieckimi na tle ich członkostwa coraz częściej goszczą na wokandzie sądowej. Po wyczerpaniu ścieżki postępowania wewnątrzorganizacyjnego myśliwi, często skutecznie, odwołują się do sądów, które oceniają podjęte uchwały organów koła z uwzględnieniem kryteriów legalności, ale również słuszności.

Praktyka orzecznicza sądów jest bardzo zróżnicowana. Są jednak zagadnienia, które w sposób jednolity zostały ukształtowane w orzecznictwie sądowym i próby ich podważenia wydają się niecelowe. Do takich zagadnień należy niezaskarżalność wyroku sądowego do Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy wielokrotnie przypominał brzmienie art. 33 ust. 6 ustawy – Prawo łowieckie, zgodnie z którym w sprawach utraty członkostwa w kole łowieckim, po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego, stronom przysługuje odwołanie do sądu okręgowego, a od orzeczenia sądu okręgowego kasacja nie przysługuje. Z przepisu pośrednio wynika, że orzeczenie sądu okręgowego w przedmiocie odwołania należy traktować jak orzeczenie sądu drugiej instancji, czyli postępowanie sądowe w przedmiocie odwołania od wykluczenia z koła łowieckiego jest jednoinstancyjne.

Jednocześnie przepis jednoznacznie wyklucza przysługiwanie skargi kasacyjnej od wyroku sądu okręgowego rozstrzygającego o odwołaniu. Wniesienie skargi kasacyjnej od wyroku sądu okręgowego prowadzić zatem musi do jej odrzucenia i Sąd Najwyższy właśnie takie postanowienia wydaje.

W literaturze podnosi się wprawdzie, że brak drugiej instancji sądowej w sprawie o wykluczenie z koła łowieckiego narusza Konstytucję (taki pogląd wyraził m.in. A. Hyżorek w: Procedura wykluczenia z koła łowieckiego a prawo do sądu – między wewnątrzorganizacyjną dowolnością i sądowym formalizmem, Przegląd Sądowy 2020/11-12). Jednak ani Sąd Najwyższy, ani Trybunał Konstytucyjny nie podzielają tego poglądu. Po pierwsze, dlatego że art. 78 Konstytucji przewiduje możliwość wyłączenia ustawą prawa do drugiej instancji, a tak stało się w przypadku art. 33 ust. 6 ustawy – Prawo łowieckie, a po drugie, dlatego że wykluczonemu członkowi koła przysługuje w każdym przypadku złożenie powództwa w trybie przewidzianym w art. 189 kodeksu postępowania cywilnego, które w dodatku nie jest ograniczone żadnym terminem.

Podstawa prawna: art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2022 r poz. 1173, z późn. zm.),

postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2023 r. (sygn. I CSK 7058/22),

postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 stycznia 2004 r. (sygn. Ts 122/03)