Stwierdzenie nieważności planu miejscowego, zgodnie z którym wydano decyzję o pozwoleniu na budowę, nie jest podstawą do stwierdzenia nieważności tej decyzji, tylko może być podstawą do jej wzruszenia. Nie jest to bowiem przyczyna nieważności decyzji.

Decyzją z dnia (…) marca 2010 r. nr (…) Starosta S., po rozpatrzeniu wniosku S. W. Spółka z o.o. z siedzibą w W., zatwierdził projekt i udzielił inwestorowi pozwolenia na budowę farmy wiatrowej. Pismem z lipca 2011 r. G. M.-H. wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji Starosty S. dotyczących pozwolenia na budowę wspomnianej elektrowni wiatrowej wskazując, że decyzja wydana została w oparciu o postanowienia nieważnego aktu normatywnego. Podała, że prawomocnym wyrokiem stwierdzono nieważność uchwały Rady Gminy D. z dnia (…) listopada 2008 r. nr (…) dot. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tego obszaru.

Wojewoda Zachodniopomorski decyzją z (…) września 2012 r. znak (…) odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Starosty S. z (…) marca 2010 r., ponieważ w dacie wydania decyzji plan miejscowy (później unieważniony) obowiązywał. Decyzję utrzymał w mocy Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Stwierdził, że brak jest jednak podstaw, aby zarzucić Staroście S. wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę z rażącym naruszeniem prawa (art. 35 ust. 1 pkt 1 oraz art. 32 ust. 4 pkt 1 Prawa budowlanego), albowiem w dacie oceny zgodności projektu budowlanego z przepisami, w tym z planem miejscowym, wskazany akt władztwa planistycznego gminy obowiązywał i brak było przesłanek ku temu, aby przypuszczać że stan ten ulegnie zmianie.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że wyrok Sądu administracyjnego stwierdzający nieważność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie pociąga za sobą wyeliminowania, jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, decyzji o pozwoleniu na budowę.

Stwierdzenie nieważności planu miejscowego, zgodnie z którym wydano decyzję o pozwoleniu na budowę, nie jest podstawą do stwierdzenia nieważności tej decyzji, tylko może być podstawą do jej wzruszenia. Nie jest to bowiem przyczyna nieważności decyzji określona w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., jak i także w przepisach szczególnych, w tym art. 147 § 2 p.p.s.a. Ponadto, skoro art. 147 § 2 p.p.s.a. stanowi tylko o wzruszeniu rozstrzygnięć w sprawach indywidualnych, to w przypadku, gdy chodzi o decyzje administracyjne, należy przez to rozumieć sankcje wzruszalności, a nie nieważności takiej decyzji.

Przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji nie można interpretować rozszerzająco, a rozstrzygający dla oceny, czy zachodzą przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji z powodu rażącego naruszenia prawa, jest stan faktyczny i stan prawa w dniu wydania tej decyzji. Należy więc mieć na uwadze przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Jak stanowi art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm. – aktualnie t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1073), wejście w życie planu miejscowego powoduje utratę mocy obowiązującej innych planów zagospodarowania przestrzennego lub ich części odnoszących się do objętego nim terenu. Jednocześnie w ustępie 2 powyższego przepisu ustawodawca zastrzegł, iż utrata mocy obowiązującej planu miejscowego nie powoduje wygaśnięcia decyzji administracyjnych wydanych na podstawie tego planu, z zastrzeżeniem art. 65 ust. 1 pkt 2 i ust. 2. Stosownie zaś do art. 65 ust. 1 pkt 2 u.p.z.p. organ, który wydał decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli dla tego terenu uchwalono plan miejscowy, którego ustalenia są inne niż w wydanej decyzji. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się, jeżeli została wydana ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę – art. 65 ust. 2 u.p.z.p. (ochrona praw nabytych). Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji, o których mowa w ust. 1, następuje w trybie art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. (art. 65 ust. 3 u.p.z.p.).

Nie można zatem stwierdzić wygaśnięcia decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego, które przed wejściem w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uzyskały przymiot ostateczności i w oparciu o które wydano pozwolenie na budowę, które również przed wejściem w życie planu miejscowego uzyskało przymiot ostateczności. Nie inaczej będzie w sytuacji, jeśli organ administracji architektoniczno-budowlanej w okresie obowiązywania określonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wydał odnośnie konkretnej inwestycji pozwolenie na budowę, które uzyskało przymiot ostateczności. Utrata mocy obowiązującej tego planu nie pociąga wówczas za sobą automatycznie skutku w postaci wygaśnięcia tej decyzji. Norma zawarta w art. 34 ust. 2 u.p.z.p. wprowadziła zasadę zachowania w obrocie prawnym decyzji w okresie ich ważności wydanych na podstawie planów miejscowych, które utraciły moc obowiązującą z dniem wejścia w życie nowych regulacji planistycznych. Brak jest uzasadnionych podstaw prawnych, aby różnicować sytuację, gdy utrata mocy dotychczas obowiązującego planu następuje w wyniku wejścia w życie nowego planu miejscowego od sytuacji, gdy sąd administracyjny stwierdza nieważność planu miejscowego.

Jeśli zatem inwestor uzyskał ostateczne, czyli podlegające wykonaniu, pozwolenie na budowę, może przystąpić do robót budowlanych. Wejście w życie nowego planu miejscowego nie pozbawia inwestora tej możliwości. Ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę stwarza bowiem dla inwestora określone gwarancje.

Podstawa prawna: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego  z dnia 11 października 2017 r. (II OSK 2085/16)